تن یافتگی تماشاگر در فضای هاپتیکی فیلم

نویسندگان

  • حامد مظاهریان استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • علیرضا صیاد دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
  • محمد باقر قهرمانی دانشیار دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده مقاله:

چکیده در برابر تمرکز سینمای اولیه بر همذات­پنداری بدنی تماشاگر با فیلم، با تکامل زبان سینمایی و سلطه سیستم روایی، جریانی عمده به سوی همذات‌پنداری روایی شکل گرفت و آنچه که مرتبط با قلمرو بدن بود، به قلمرو ذهن منتقل شد. این انتقال به سلطه طولانی تئوری‌های زبان­شناختی و روان­شناختی فیلم انجامید. در دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی، رابطه آپاراتوس سینما با پرسپکتیو رنسانسی گفتمان اساسی تئوری فیلم را تشکیل داد و نظریه­پردازان به تحلیل رابطه تماشاگر و پرده، بر مبنای الگوی پرسپکتیوی پرداختند. اساس نظریه اپتیکی مبتنی بر فاصله­ای بود میان سوژه تماشا کننده و ابژه نگریسته شده، و این سیستم فراهم کننده شرایطی برای شکل­گیری الگوی اندیشیدن و تعمق­ با فاصلة متفکران غربی به نظم جهان گردید. پرسپکتیو رنسانسی با احیا نمودن الگوی فضای اپتیکی، تثبیت جایگاه سوژه، و مستحکم نمودن فاصله میان سوژه و ابژه، بار دیگر برتری بینایی را بر سایر حواس تثبیت نمود. این مقاله می‌کوشد این نکته را روشن سازد که در مقابل سلطه تئوری اپتیکی فیلم که موجودیت جسمانی و ابعاد حسانی تماشاگر را نادیده می‌گیرد، مناسب است تئوری بدن محور و هاپتیکی فیلم مد نظر قرار گیرد و تجربه سینمایی را نیز، تجربه‌ای مبتنی بر تن‌یافتگی تماشاگر در فضای فیلمی ‌تبیین نمود.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بازتجسد «پرسه‌زن» شهر مدرن در پیکر تماشاگر فیلم

پرسه‌زنی، نوعی گردش بی‌هدف در هزارتوی متروپولیس مدرن می‌باشد، که با گونه‌ای از ادراک در حال عدم‌تمرکز توامان است. تماشاکردن و «جذب­شدن» به جذابیت‌های بصری و فضایی شهر، محرک اصلی پرسه‌زن است؛ کسی که در پی غوطه‌ور ساختن خود در حسانیت جمعی فضاهای شهری می‌باشد، در جستجوی آمیختن و ذوب­شدن با «توده جمعی» و سیلان آشوب‌های شهری. در روند مشاهده مناظر شهری، «پرسه‌زن» از تصاویر شهری مانند دوربین سینما فیل...

متن کامل

شناخت و تحلیل تن فیلم در سینمای کیارستمی از منظر پدیدارشناسی فیلم ویوین سوبچاک

پدیدارشناسی با هدف اتحاد بین سوژه و ابُژه و بازتعریف جدیدی از پیوند بین انسان و محیط پیرامون به جای قرارگرفتن مقابل یکدیگر، در مکاتب فلسفی ظهور نمود. پدیدارشناسی سینما نیز با سودای ایجاد ارتباط و دیالوگ بین تماشاگر و فضای فیلم در دو رویکرد اصلی در مطالعات سینمایی در اواخر قرن بیست، پی گرفته شد. یکی از این رویکردها متکی بر ادراک تنانۀ مرلوپونتی بوده و توسط ویوین سوبچاک در تجربۀ فضای سینمایی، تجزی...

متن کامل

ارتباط علّی فضای دیداری و شنیداری با جذب و حضور مجدد تماشاگر در ورزشگاه

در صنعت ورزش حرفه‌ای، ورزشگاه محل مهمی است که تماشاگران در آنجا ورزش را مستقیماً مصرف و تجربه می‌کنند. هدف از تحقیق حاضر ارائۀ مدل مفهومی از ارتباط علّی فضای دیداری و شنیداری با جذب و حضور مجدد تماشاگر در محیط ورزشگاه است. 403 نفر (127 زن و276 مرد) تماشاگر سوپر لیگ فوتبال و والیبال با روش تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند و پرسشنامۀ مربوط به جذب و حضور مجدد تماشاگران را تکمیل کردند. برای اندازه‌گیری...

متن کامل

لایه‌ها و سطوح معنایی فیلم و سنجش تأثیرات اخلاقی آن بر تماشاگر

فیلم به جهات متعددی صفات و رفتارهای اخلاقی تماشاگر را دست خوش تأثیر و تغییر می‌نماید، یکی از کلیدی‌ترین این جهات اشتمال فیلم بر انبوهی از «محتوا» و «معنا»ست. در نوشتار پیشِ رو در مرحله‌ی اول با تفکیک میان «معنای ساختاری» و «معنای محتوایی» نشان می‌دهیم فیلم (به طورخاص فیلم روایی) به دلیل وجود عناصری چون تصویر و تخیل آبستن موارد و لایه‌های معنایی پرشماری است؛ آنگاه در مرحله‌ی دوم براساس معانی طرح ...

متن کامل

درهم تنیدگی فولدهای فضایی و جسمانی در سینمای باروک

از آنجا که در رویکردهای معاصر، جنبه های لامسه ای دریافت فیلم کانون توجه اند، نمی توان ظرفیت های هنر باروک در فضاسازی سینمایی را نادیده گرفت. سینمای مبتنی بر هنر باروک، به جای تضمین سلطه و برتری اپتیکی سوژه/ناظر بر تصاویر، قلمرویی را شکل می دهد و تماشاگر را به رها شدن در فضای فیلم و همزیستی با بدن های فیلمی دعوت می کند. این پژوهش نظری که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است، می کوشد با بهره گیری ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 19  شماره 2(پاییز و زمستان 1393)

صفحات  53- 64

تاریخ انتشار 2014-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023